Trafik kazalarında ilk yardım nasıl yapılmalı, doğru uygulama metotları artık ülkemizde herkesin bilmesi gereken bir konudur. Türk halkı olarak yardımsever olduğumuz bir gerçek fakat yanlış bir uygulama hayat kurtarmak yerine daha kötü bir duruma sokabilmektedir. 2012 yılında Türkiye’de 1 milyon 228 bin trafik kazası oldu ve bu kazalarda yaklaşık 10 bin kişi hayatını kaybetti. Böylesine çok kaza yaşanması ve ölüm oranının da oldukça yüksek olmasından dolayı ilk yardımın önemi çok daha öne çıkıyor.

İlk yardım burada önemli bir rol oynamasına rağmen, yanlış yapılan ilk yardım çalışmaları da bazı yaralıların hayatını kaybetmesine ya da sakatlanmasına neden oluyor. Bu nedenle trafik kazalarında ilk yardım müdahalesinde bulunurken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar bulunuyor.

Burada vereceğimiz bilgilerin oldukça temel ve basit önlemler olduğunu da belirtmemiz gerekiyor. Doğru bir ilk yardım müdahalesi için bu eğitimi almanız gerektiğini unutmamanız gerektiğini de belirtelim. Eğer ilk yardım konusunda hiçbir bilginiz yoksa yaralıya dokunulmamalı ve hareket ettirilmemelidir.

İlk yardımın amacı, yaralının yaşamsal fonksiyonlarının hastaneye götürülene ya da sağlık ekibi gelene kadar sürdürülmesine yardımcı olmak, hasta ya da yaralının durumunun kötüleşmesini engellemek ve iyileştirmeyi kolaylaştırmak olarak özetlenebilir.

Kaza sonrasında ilk olarak yapılması gerekenler

• Trafik kazası olduğunda öncelikli olarak tehlikeli yerler belirlenerek güvenli bir alan oluşturulmalıdır.
• Kaza yeri diğer sürücülerin rahat bir şekilde görebileceği şekilde işaretlenmeli, böylelikle olası kazaların önüne geçilebilir.
• Kazaya uğrayan arabanın mümkünse motoru durdurulmalıdır.
• Çevrede zehirlenme ya da patlama olmaması için varsa gaz tüpleri kapatılmalı ve kıvılcıma neden olabilecek ışık araçları ve cihazları kullanılmamalıdır.

İlk yardımı yapacak kişinin bilmesi gerekenler

• Öncelikle kendi güvenliğini sağlamalı ve sakin kalarak, yaralı olanlara müdahale etmeli,
• Sağlığı yerinde olan çevredeki kişileri organize ederek, yaralılara yardımcı olmalarını sağlamalı,
• Eğer kaza yerinde sağlık görevlisi varsa, onun talimatlarına uymalı,
• Olay yerinde sağlık görevlisi yoksa en yakın sağlık kuruluşu, polis ve yangın söz konusuysa itfaiyeye haber vermeli,
• Patlama ya da zehirlenme söz konusuysa, çevredekileri olay yerinden uzaklaştırmalı,
• Çevredeki meraklı kişilerin hastaların etrafında toplanmasını önlemeli,
• Yaralı kişinin ilk olarak bilinç ve solunum gibi hayati fonksiyonlarını kontrol etmeli,
• Yaralının bilinci açıksa onu sakinleştirip, korkup panik yapmamasını sağlamalı,
• Kanama, kırık veya çıkık varsa hastaya yerinde müdahale edilmeli,
• Hastanın yaralarını görmesine izin vermemeli,
• Olay yeri güvenliyse hastaya, olay yerinde müdahale etmeli,
• Kanama varsa, kanamayı durdurmalı,
• Hastanın şikâyetlerine kulak vermeli ve onlarla sakin bir şekilde konuşmalı,
• Birden fazla kazazede varsa, durumu ağır olanlar için belli bir öncelik sırası belirlenmeli,
• İlk yardımı yapan kişi, kan, salya gibi vücut sıvılarıyla temas etmemeli,
• Hastanın vücut ısısını koruyacak önlemler alarak, hastanın şoka girmesini önlemeli,
• İlk yardımcı bilmediği bir müdahale metodunu kullanmamalı,
• Hasta hakkında bilgileri kaydetmeli,
• Sağlık ekipleri olay yerine gelene kadar, burayı terk etmemeli ve ekipler gelince kaza ve kazazede hakkında gelen ekipleri bilgilendirmeli.

Elektrik çarpması anında yapılması gereken ilk yardım uygulamarına web sitemizde yer vermek istedik. Elektrikle çarpılmak için akımın vücuttan geçerek + ve – kutuplar arasındaki devreyi tamamlaması gerekir. Pil, batarya, ve akümülatörler doğru akım üretirler.

Doğru akım 20-30 volttan sonra çarpılma hissi vermekte ancak tahribat yapmamaktadır. Pil ve oto aküsü ile çarpılmak olası değildir.

30 volt üstü doğru akım (DC) kaynakları tehlikelidir. Evde kullanılan Elektrik alternatif akım (AC) tipindedir. Alternatif akım, 15 volt üstünde çarpılma hissi verir, tahribat yapmaz. 20 volt üstü tehlikeli sayılabilir.

Elektriğe temas eden noktalar arası mesafe kısa ise arada kalan doku şiddetle ısınır ve yanar. Elektrik çarpması anında yanık, elektrik akımının kuvvetine bağlı olarak artar. Alternatif akım, kalp üzerinden geçecek olursa, kalbin sinirsel ileti sistemini bozar, kalp durur. Allternatif akımla çarpılma çok kolaydır. Prizdeki aktif kutba değildiğinde, vücut devreyi tamamlamak için yere basan ayakları kullanır. Su, elektrik akımını iyi iletir. Kuruyken iletken olmayan tahta, Plastik gibi maddeler ıslanınca iletken olurlar.

Elektrik çarpması ile kas krampları, kırıklar, sinir felci, solunum merkezinin felci, solunum ve kalbin durması olabilir.

Yıldırım, doğal elektrik kaynaklarıdır. Yıldırım havadaki durağan elektriğin bir ark ile boşalması demektir. Bu nedenle çocukların yağışlı ve fırtınalı havalarda uçurtma uçurmaları tehlikelidir. Çünkü ıslanan uçurtma ipi iletken hale gelir ve elektirk, ipi elle tutan kişi üzerine boşalabilir.

Ülkemizde yerleşim alanları üstünden geçen ve zaman zaman evlerin çok yakınlarına kadar gelen yüksek gerilim hatları başka bir tehlike kaynağıdır. Bu gibi yerlerde Televizyon antenlerin düzeltilmesi için dama çıkılması başlı başına ayrı bir tehlikedir. Bu hatlara 20 m. den daha yakına gelmek son derece tehlikelidir.

Elektrik Çarpması Nedenleri

1- Yüksek gerilimli elektrik çarpmaları:

Bunların büyük bölümü iş kazalarıdır ve yaralananların çoğunluğunu da genç erkekler oluşturmaktadır. Çalışılan işle ilgili olarak kullanılan cihazların güç hatlarına teması, koruyucu giysi ve ekipmanları olmadan yüksek gerilim taşıyan hat direklerine çıkılması, özellikle yağışlı havalarda olmak üzere bu hatlara güvenlik mesafesinden daha fazla yaklaşılması gibi nedenlerdir.

2- Düşük gerilimli elektrik çarpmaları:

Bunlardan en çok etkilenenlerin çoğunluğunu ise çocuklar ve kadınlar oluşturmaktadır. Küçük çocukların kabloları ısırması, prizlere metal cisimler sokması, Ev içerisinde başta banyo, mutfak gibi direkt zemin ile temas edilebilen yerlerde kullanılan elektrikli cihazların kullanımı ile yalıtımının yetersiz olması, elektrik kaçağı bulunması, ıslak eller ile elektrikli cihazlara dokunulması, yeterli bilgi ve deneyime sahip olmayan kişilerin enerji kesilmeden elektrikle ilgili tamir işlemlerine girişmeleri gibi durumlarda bu tür elektrik çarpmaları görülmektedir.

Yüksek voltaj elektrik akımı insan vücuduna iki yolla zarar verir: Vücudun elektrik sistemlerinin kısa devre yapması ve yumuşak dokularda yanık.

Baş-Boyun:

Baş bir çok olguda ilk temas yeri olabilir. Buna bağlı yanık ve sinir sistemine ait bulgular olabilir. % 6 olguda gözde katarakt gelişir. Düşme ve çarpmalara bağlı olarak hastalarda kafatası veya boyun omurga kırığı oluşabilir.

Kalp ve dolaşım sistemi:

Elektrik yaralanmalarında, kalp durması sık karşılaşılan bir durumdur. Her elektrik çarpması Kalp durmasına neden olmasa bile kalbin elektriksel çalışma sisteminde oluşan etkilenme nedeniyle kalp kasılmalarında düzensizlikler meydana gelmektedir.

Cilt:

Solunum-kalp durmasının yanında en ciddi yaralanma cilt yanıklarıdır. Bu yanıklar klasik olarak elektrik akımının giriş veya çıkış deliğidir. Elektrik yanıkları için en sık görülen ilk temas bölgesindeki (çoğunlukla eller veya kafatasıdır) yanıklardır. Yerden kaynaklanan ilk temas yeri de Ayak tabanlarıdır. Şiddetli elektrik yaralanmalarında yanıklar Ağrısız, sarı-gri renkli, ortasında ölü hücrelerden oluşmuş bir alan ve bazen de mumyalanmış gibi görünebilir.

Elektrik kazalarının oluş nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilmektedir:

• Elektrik enerjisi hakkında yeterli bilgiye sahip olmamak
• Elektrik devresinde yeterli yalıtımın olamaması, ya da dış etkenlerle zamanla yalıtma özelliğini kaybetmesi
• Elektrik işlerinde çalışanların kendilerine aşırı güvenmesi, risk alması
• Elektrik işlerinde çalışanların işlerini benimsememesi
• Acelecilik ve dikkatsizlik
• Görevi dışında bilgisi olmadığı halde olaya müdahale etmek
• İş disiplinine uymama
• Koruyucuların kullanılmaması
• Üretimde kaliteli malzeme kullanılmaması
• Gerekli periyodik muayenelerin zamanında yapılmaması

Elektrik çarpmalarında yapılması gerekenler

• Elektriği kesmek için sigortaları kullanın.
• Kuru tahta, sopa, ip, deri kemer ya da kuru gazete tomarı ile yaralının elektrik teli ile olan ilişkisini kesiniz.
• Lastik tabanlı ayakkabı giyin, kuru bir lastik eldiven takın.
• Elektrik akımını iletmeyecek kuru bir cismin üzerine çıkın.
• Hastayı giysilerinden çekerek bölgeden uzaklaştırın.
• Şuursuz ve soluk almıyorsa, ağızdan ağıza yapay solunum yapınız.
• Şuursuz fakat soluk alıyorsa, şok durumunu önleyin, ayaklarını yukarı kaldırın. Gerekiyorsa kapalı kalp kompresyonu yapınız.
• Şuurlu ve soluk alıyorsa, sakin olarak dinlendiriniz ve bir çay kaşığı yemek sodası ve bir çay kaşığı tuzu 1/3
• Litre suda eritip, ilk yarım saat içerisinde içiriniz. Kendisine gelince ambulansla hastaneye gönderiniz.
• Varsa yanık tedavisi uygulayınız.

Elektrik çarpmalarında yapılmaması gerekenler

• Elektrik çarpması yaşayan kişiye kalın lastik tabanlı ayakkabınız yoksa dokunmayın.
• Sigortaları kapatmadan yaralıya temas etmeyin.
• Çıplak elle çarpılmış kişiye dokunmayın.
• Çocukları olay yerinden uzak tutun.
• Dokunmak için iletken cisimler kullanmayın.

Elektrik yanıkları ve düşmelere bağlı yaralanmalarda yapılacak ilkyardım:

• Muhtemel bir kafa veya boyun yaralanması varsa, omuriliğin korunması için hastanın hareket ettirilmemesi için azami gayret gösterilmelidir.
• Daha ileri bir yaralanmayı önlemek için hastanın yanan giysisi, ayakkabıları ve kemeri çıkartılmalıdır.
• Vücuduna yapışmış durumda bulunan giysiler çıkartılmamalıdır
• Yanık bölgesinde bilezik, künye, yüzük varsa kesilerek çıkarılmalıdır
• Yanık üzerine yoğurt, salça, diş macunu sürülmemelidir
• Hastayı zaman kaybetmeden hastaneye götürülmelidir
• Yanık yerine asla yağ, krem, diş macunu, kolonya, pudra gibi maddeler uygulanmamalıdır
• Temiz bir sargı beziyle yanık yerinin üstü tam olarak kapatılmalıdır

Ortamın güvenli hale getirilmesi:

Olay yerine ilk gelen kişiler için öncelik, daha fazla kişinin akım ile temas etmesine engel olacak tedbirleri alarak çevre güvenliğini sağlamak olmalıdır. Daha sonra ise şalterden veya sigortadan elektrik akımı kesilmeli, bu yapılamıyorsa elektrik kaynağı ile kazazedenin teması iletken olmayan (yalıtkan) bir cisim kullanılarak kesilmelidir.

Örneğin; tahta bir kutu, plastik veya dokuma pas-pas, Telefon rehberi veya kalın bir gazete yığını gibi kuru, yalıtkan nesneler üzerinde durarak yer ile temas etmeden bir süpürge, tahta Sandalye veya tabureyle, kazazedenin elektrikle temas halindeki uzvunu elektrik kaynağı olan nesneden veya duruma göre, kaynağı kazazededen ayırmaya çalışılmalıdır.

Ya da kazazede, ayaklarına veya kollarının altından gövdesine dolanacak bir ip yardımıyla, hiç temasta bulunmadan çekerek elektrik akımından uzaklaştırılabilir. Mutlak mecburiyet halinde ise kazazede kuru ve bol elbisesinden tutulup çekilerek uzaklaştırılabilir. Ancak bu son bir çare olarak yapılmalıdır.

Elektrik akımının kesilmiş olduğundan mutlak emin olunmadan kazazedenin vücuduna temas edilmemeli ve iletken zemine veya malzemeye basılmamalıdır.

Kesinlikle nemli ve ıslak cisimler veya metalik bir aletle elektrik kaynağını uzaklaştırmaya çalışmamalıdır.

Akım kesilmeden kazazedenin ve akımın bulunduğu bölgeye yaklaşılmamalıdır. Bu konuda TEDAŞ yada İtfaiye yetkililerinden yardım istenmelidir.

Yüksek voltaj nedeniyle meydana gelen kazalarda ise mutlaka akım kesilmelidir. Resmi yetkililerden elektrik akımının kesildiğini ve gerekiyorsa, izole edildiğini öğrenmeden kazazedeye yaklaşılmamalıdır.

En az 18-20 metrelik bir güvenlik mesafesi aşılmamalı ve çevredekiler de yaklaştırılmamalıdır. Bu husus, özellikle tren ve tramvay elektrik hatlarındaki hasarlarda hayati önem taşır.

Yaralanmalar için Acil yardım (112)
Elektrik akımının kesilmesi için Elektrik Arıza (186)
Kurtarma yapılması gerekiyorsa İtfaiye (110) servisleri aranmalıdır.

Boğulma, vücuttaki dokulara yeterli oksijenin gitmemesi sonucu, dokularda bozulma meydana gelmesidir. Boğulan bir kişiye yapılacak müdahale zaman açısından hayati önemi bulunmaktadır. Ne kadar erken ilk yardım uygulanırsa o kadar iyi sonuçlar elde edilebilir ve bilinçli olarak yapılan ilk yardım müdahalesi sonucu kişinin hayatı kurtulabilir.

Boğulma anında ve Solunum yolu tıkanıklığında ilk yardım 

Hava Yolu Tıkanıklığı Nedir?

Hava yolunun, solunumu gerçekleştirmek için gerekli havanın geçişine engel olacak şekilde tıkanmasıdır. Tıkanma tam tıkanma ya da kısmi tıkanma şeklinde olabilir.

Tam Tıkanma Belirtileri

• Nefes alamaz.
• Acı çeker, ellerini boynuna götürür.
• Konuşamaz.
• Rengi morarmıştır.

Bu durumda Heimlich Manevrası (karına bası uygulama) yapılır .

Kısmi Tıkanma Belirtileri

• Öksürür.
• Nefes alabilir.
• Konuşabilir.
• Bu durumda hastaya dokunulmaz, arkasında durulur, öksürmeye teşvik edilir, öncelikle bulunduğu pozisyonda bırakılır,
• Solunum ve öksürük zayıflıyorsa ya da kaybolursa ve morarma saptanırsa derhal girişimde bulunulmalıdır,
• Belirgin bir yabancı cisim, yerinden çıkmış veya gevşemiş takma dişleri varsa bunlar yerinden çıkarılır.
• Eğer yabancı cisim görülemiyorsa ve hastanın durumu kötüye gidiyorsa tam tıkanmada anlatılan uygulamalara başlanır.

Bilinci Yerinde Olan (Bilinci Açık) Kişilerde Heimlich Manevrası

• Hasta ayakta ya da oturur pozisyonda olabilir.
• Hastanın yanında veya arkasında durulur.
• Bir elle göğsü desteklenerek öne eğilmesi sağlanır.
• Diğer elin topuğu ile hızla 5 kez sırtına (kürek kemikleri arasına) süpürür tarzda vurulur.
• Tıkanıklığın açılıp açılmadığına bakılır, açıldıysa işlem durdurulur.
• Tıkanıklık açılmadıysa Heimlich Manevrası yapılır.
• Hastanın arkasından sarılarak gövdesi kavranır.
• Bir elin başparmağı midenin üst kısmına, göğüs kemiği altına gelecek şekilde yumruk yaparak konur. Diğer el ile yumruk yapılan el kavranır.
• Kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırılır.
• Bu hareket 5-7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar tekrarlanır.
• Tıkanıklık açılmadıysa tekrar sırtına vurulur.
• Bu işlemler 5’er kez olacak şekilde dönüşümlü olarak tekrarlanır.
• Hastanın bilinci kapanırsa, sert zemin üzerine yatırılır.
• Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir.
• Tıbbi yardım istenir (112).
• Temel yaşam desteği uygulanır.

Bilincini Kaybetmiş (Bilinci Kapalı) Kişilerde Heimlich Manevrası

• Hasta yere yatırılır, yan pozisyonda sırtına 5 kez vurulur.
• Tıkanma açılmadığı takdirde hasta düz bir zeminde başı yana çevrilir.
• Hastanın bacakları üzerine ata biner şekilde oturulur.
• Bir elin topuğunu göbek ile göğüs kemiği arasına yerleştirilir, diğer el üzerine konur.
• Göbeğin üzerinden kürek kemiklerine doğru eğik bir baskı uygulanır.
• Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir.
• İşleme yabancı cisim çıkıncaya kadar devam edilir.
• Tıbbi yardım istenir (112).
• Bu hareketi 5-7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar ya da yardım gelinceye kadar devam edilir.
• Bu tür olgularda havayolu tıkanıklığından şüphelenildiğinde, ilk yardımcılar Temel Yaşam Desteği uygulamalarını yapacaklardır. Kurtarıcı nefes verildikten sonra hava gitmiyorsa tıkanıklık olduğu düşünülür, ilk yardımcı ağız içinde yabancı cisim olup olmadığını kontrol etmeli, yabancı cisim görüyorsa çıkarmalıdır.

Bebeklerde Tam Tıkanıklık Olan Hava Yolunun Açılması(*)

• Bebek, ilk yardımcının bir kolu üzerine yüz üstü yatırılır.
• Başparmak ve diğer parmakların yardımıyla bebeğin çenesi kavranarak yüzüstü pozisyonda öne doğru eğilir
• Baş-çene pozisyonu korunarak gövdesinden aşağıda bir pozisyonda tutulur.
• Varsa bir sandalyede oturarak uygulanmalıdır.
• 5 kez el bileğinin iç kısmı ile bebeğin sırtına, kürek kemiklerinin arasına hafifçe vurulur. Diğer kolun üzerine başı elle kavranarak sırtüstü çevrilir.
• Yabancı cismin çıkıp çıkmadığına bakılır.
• Çıkmadıysa başı gövdesinden aşağıda olacak şekilde sırtüstü tutulur.
• 5 kez iki parmakla göğüs kemiğinin alt kısmına karın basısı uygulanır.
• Yabancı cisim çıkana kadar devam edilir.
• Tıbbi yardım istenir (112).

(*) Bebek çok küçük ise ve karından baskı uygulanamıyorsa bebekler için yukarıda anlatılan uygulamalar yapılır. Ancak diğer hallerde bebeklerde yapılan uygulamalar bilinci kapalı erişkinlerde yapılan Heimlich Manevrası uygulamaları ile aynıdır.

Boğulma nedir?

Boğulma, vücuttaki dokulara yeterli oksijenin gitmemesi sonucu, dokularda bozulma meydana gelmesidir.

Boğulma Nedenleri Nelerdir?

• Bayılma ve bilinç kaybı sonucu dilin geriye kayması
• Nefes borusuna sıvı dolması
• Nefes borusuna yabancı cisim kaçması
• Asılma
• Akciğerlerin zedelenmesi
• Gazla zehirlenme
• Suda boğulma (*)

(*) Suda boğulmalarda, boğulma sırasında nefes borusu girişinin kasılmasına bağlı olarak çok az miktarda su akciğerlere girer. Suda boğulanlarda özellikle soğuk havalarda 20-30 dakika geçse bile yapay solunum ve kalp masajına başlanmalıdır.

Suda boğulmalarda, ağızdan ağza ya da ağızdan buruna solunumun suda yaptırılması mümkündür ve bu uygulamaya su içerisinde iken başlanmalıdır. Bu uygulama derin sularda mümkün olmayabilir, bu nedenle hastanın hızla sığ suya doğru çekilmesi gerekir. Suya atlama sonucu, boğulma riskinin yanı sıra genel vücut travması ya da omurga kırıkları akla gelmelidir. Bu nedenle suda, başın çok fazla arkaya itilmemesi gereklidir.

Boğulmalarda Genel Belirtiler Nelerdir?

• Nefes almada güçlük
• Gürültülü, hızlı ve derin solunum
• Ağızda balgam toplanması ve köpüklenme
• Yüzde, dudaklarda ve tırnaklarda morarma
• Genel sıkıntı hâli, cevaplarda isabetsizlik ve kararsızlık
• Bayılma

Boğulmalarda Genel İlk Yardım İşlemleri Ne Olmalıdır?

• Boğulma nedeni ortadan kaldırılır.
• Bilinç kontrolü yapılır.
• Hastanın yaşamsal bulguları değerlendirilir (ABC).
• Temel yaşam desteği sağlanır.
• Derhal tıbbi yardım istenir (112).
• Yaşam bulguları izlenir.

Zehirlenme anında evde yapılacak ilk yardım bilgilerini bu makalemizde anlatmaya çalıştık. Ne olursa olsun ilk yardım her zaman çok önemlidir.Yapılan araştırmalarda kazaların büyük çoğunluğunun evlerde meydana geldiği ve oluşan kazalarda çocukların daha çok zarar gördüğü tespit edilmiştir. Önlem­lere rağmen kaza olmuşsa kazadan sonra yapılacak küçük bir müdahale, kazanın en az zararla atlatılmasına yardımcı olacaktır.

Evdeki Güvenliğiniz İçin Vazgeçmemeniz Gereken Hazırlıklar Neler Olmalıdır?

• Hazırlıklı olun! Acil merkezlerle ilgili tüm telefon numaralarını telefonun yanında görünebilir bir yerde bulun­durun! (155 Polis İmdat, 110 İtfaiye, 112 Hızır Acil)
• Kendinize ve ailenize ait önemli sağlık bilgilerini kolayca görülebilir bir yere yazın (kan grubu, alerji, şeker, böbrek nakli, by-pass, hemofili, hiper­tansiyon, kalp yetmezliği.)
• Sağlık kontrolleriyle ilgili hiçbir bel­geyi atmayın, dosyalayın.
• İlk yardım kurallarını öğreniniz ve sık sık tekrarlayın.
• Gerekli olduğunu düşünüyorsanız sivil veya resmi kuruluşların düzen­lediği ilk yardım kurslarına katıla­bilirsiniz. Üniversiteler, yerel idareler, acil tıp dernekleri bu gibi kursları peri­yodik olarak düzenlemektedirler.
• Ev veya apartman numaranız dışarı­dan kolayca okunabilmelidir.
• Kronik bir hastalığınız varsa buna ait bilgileri yakınlarınıza bildirin, künye veya cüzdanınızda taşıyın. Sürekli olarak kullanmak mecburiyetinde olduğunuz insülin, kalp hipertansiyon, hormon ilaçlarını; kanama probleminiz var ise bunu tedavi etmek için kul­landığınız ilaçları kolayca anlaşılabilir bir şekilde sağlık dosyanıza kaydedin.

Zehirlenmelerde Yapılacak İlk Müdahale

• Zehirlenme ne ile ve nasıl olursa olsun, zehirlenen kişinin Sağlık Kuru­luşunda bir süre Doktor kontrolünde tu­tulması gerekir. Zehirlenmelerde genel durumu iyi gibi görülen kazazede aniden fenalaşabilir hatta ölebilir.

• Zehirlenmede kazazede en kısa sürede en yakın sağlık kuruşuna nakledilmelidir.

İlaç ve Besin Zehirlenmelerinde İlk Müdahale

Kazazede baygınsa ve sorulara cevap vermiyorsa;

• Kazazedeyi yan yatırın. Rahat nefes alabilmesi için ağzını açarak dilini temiz bir bezle tutup öne doğru çekin. Ağzında nefes almasını engelleyecek yabancı cisim varsa çıkarın
• Kazazedeyi çok kısa bir sürede en yakın Sağlık Kuruluşuna nakledin.
• Sağlık Kuruluşunda yapılacak olan tedaviyi kolaylaştıracağından, zehirlen­menin, ne ile ve ne zaman olduğunu öğrenin. Varsa zehirlenenin kusmuğun­dan bir miktar sağlık kuruluşuna götürün.

Zehirlenen kişi sorulara cevap veriyorsa ve istediğiniz hareketleri yapabiliyorsa

• Midedeki zehirli maddeyi dışarı atmak için tuzlu su içirerek kusturmaya çalışın. Kusamıyorsa parmağınızı ağzına sokarak kusmasına yardımcı olun.
• Zehrin vücutta emilmesini gecik­tirmek için bol süt içiriniz.
• Zehirli madde 4-5 saatten daha önce alınmışsa zehir barsaklara geçmiş olacağından kusturmayın. Müshil (Hint yağı, zeytin yağı) vererek barsaklarda emilmeden dışarı çıkmasına yardımcı olun.

Gazyağı, Benzin, Tiner Zehirlenmelerinde İlk Müdahale

• Bu tür zehirlenmelerde KESİN­LİKLE KUSTURMAYINIZ.
• Birkaç bardak zeytinyağı, süt veya diğer sıvı yağlardan içirin.
• Kemerini, yaka düğmelerini çözün. Temiz havaya çıkararak oksijen al­masını sağlayın.
•  En yakın sağlık kuruluşuna götürün.

Deri ve Solunum Yolu Zehirlenmelerinde İlk Müdahale

Şofben, soba, mangal, ocak, zirai ilaçlar, haşere ilaçları ve DDT türü ilaç zehirlenmeleri bu gruba girer. Bu tür ze­hirlenmelerde;

• Kazazedeyi zehirli ortamdan uzak­laştırıp temiz havaya çıkarın.
• Eğer zehirlenme deri yoluyla gerçek­leşmişse elbiseleri de zehirli olacağın­dan hastayı hemen soyun ve vücudunu bol suyla yıkayın.
• Kazazedeyi yürütmeyiniz ve koştur­mayın.
• Açık ortamda düz bir yere yatırarak bol oksijen almasını sağlayın ve en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna götürün.

Zehirlenme Anında Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar

• Zehirlenen kişiye buradaki açıkla­malar dışında hiçbir müdahalede bulun­mayınız.
• Şuuru bulanık olanları, asit içerenleri ve 6 aylıktan küçük bebekleri KUSTURMAYINIZ.
• Zehirlenme DDT içerek olmuşsa yağlı sıvılar vermeyiniz, bol su içiriniz.
• Zehirlenmenin türü ne olursa olsun, bir taraftan açıklanan bu müdahaleyi uygularken bir taraftan da vakit geçirmeden en yakın bir sağlık kuru­luşuna götürülmesine yardımcı olun.

Kalp krizi geçiren bir kişiye acil müdahale nasıl olmalı ?

Ülkemizde kalp krizinden vefat eden insanlarımızın büyük bir bölümü acil müdahale edilmediği için yaşamını yitirmektedir. Bu yüzden kalp krizi geçiren birisi için izlenecek yol çok önemlidir. 3 aşamalı yaşam kurtarma zinciri bilnmesi gereken en önemli etkendir.

Kalp Krizi Nedir?

Kalp, tüm organlar gibi kan yoluyla beslenir. Kalp krizi de kalbi besleyen damarlardan birinin tıkanmasıyla gerçekleşir. Tıkanan damarın besleyemediği kalp kası hücreleri ölmeye başlar. Eğer doğal bir baypas olmazsa ya da müdahale edilmezse oksijensiz kalan kalp çalışamaz duruma gelir ve ölüm gerçekleşir.

Kalp Krizi Hemen Öldürür Mü?

Kriz ölümlerinin çoğu ilk 60 dakika içinde gerçekleşir. Ölüm zamanı istatistikleri ilk ve erken müdahalenin önemini ortaya koyuyor. Peki kalp krizi geçirirsek ya da yanımızda kriz geçiren biri olursa ne yaparız? Aslında ilk soru ” Birinin kalp krizi geçirdiğini nasıl anlarsınız?” olacaktı. Kriz anında bilinciniz yerindeyken yapacağınız son bir hareket hayatınızı kurtarabilir.

Kalp Krizinin Belirtileri Nelerdir?

Kalp krizinin en yaygın görülen belirtisi sol kola doğru ilerleyen göğüs ağrısıdır. Çok şiddetli olan bu ağrıya mide bulantısı, terleme ve bilinç kaybı da eklenebilir. Özellikle mide rahatsızlığı olan kişiler kalp krizinden kaynaklanan ağrıyı mide ağrısı sanabilirler. Yaşlılarda kalp krizi nefes darlığıyla da kendini belli edebilir. Ancak her 5 kalp krizinden 1’i hiçbir belirti olmaksızın gerçekleşir. Ağrı vücudun durumu fark etmesiyle verdiği alarmdır, ağrı bir şanstır.

Kalp Krizi Geçiriyorum! Ne Yapmalıyım?

Kalp krizi geçirdiğinizden şüpheleniyorsanız ve yalnızsanız her şeyden önce size ulaşabilecek bir tanıdığınızı arayın. Doğrudan 112 servisini ararsanız adresi tarif ederken bilincinizi kaybedebilirsiniz. Tabi yakınınıza ulaşamama ihtimaliniz de bir risktir. Gerekli aramaları yaparken evinizin kapısını da açık bırakın ki size ulaşabilsinler. Hâla bilinciniz yerinde ise bir bardak suyla aspirin için. Onun dışında bir şey tüketmeyin.

Kriz geçiren birinin kendi kendini tedavi etmesi mümkün değildir. Ancak zaman kazandıracak hareketler vardır. Bir kanepe ya da bir sandalyenin önünde sırt üstü yatın. Ayaklarınızı kanepenin üzerine atın ve burnunuzu tutarak kuvvetle öksürün. Bacaklarınızdan gelen kan ve öksürüğün etkisiyle artan kan dolaşımı kalbinizi bir süre daha idare edebilir. Bu süre içinde kesinlikle ayakta beklemeyin. Kalp ağrısı durumunda soğuk ya da sıcak duşa girmek ve ağrı geçsin diye spor yapmak ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Trafikte Kalp Krizi Başlarsa Ne Yapılmalı?

Trafikteyken göğsünüzde şiddetli bir ağrı ve ani terleme hissettiyseniz büyük ihtimalle bilincinizi kaybetmenize 20 saniye kalmıştır. Hemen arabayı sağa çekin ve telefonunuza sarılın. Bu sırada da arka koltuğa geçerek kapıyı açın ve ayaklarınızı tepeye dikin. Burnunuzu kapatıp şiddetlice öksürmeye başlayın. Bu sırada bilincinizi kaybetseniz bile sizi o halde görenler yardım çağıracaktır.

Yanımda Biri Kalp Krizi Geçiriyor, Ne Yapılmalı?

Kriz geçiren birine yapılacak müdahale üzerine eğitim almadıysanız yapabilecekleriniz çok sınırlıdır. İlk olarak 112 acil servisi arayın. Eğer imkanınız varsa hastaneye siz götürün. Böylece kapsamlı müdahalenin yapılacağı süreyi kısaltmış olursunuz.

• Siz götüremiyorsanız hastayı yere yatırın ve bacaklarını yukarı kaldırarak sabitleyin.
• Gömlek, kravat ve kemer gibi vücudu sıkan giysi ve aksesuarları çıkarın.
• Kriz geçiren kişi kalp hastasıysa ilacını verin. Dil altı hapları ölümü önleyebilir.
• Aspirin kan sulandırıcıdır. Krizi geçiren kişiye bir aspirin çiğnetin.
• Kişiyi sıcak tutmaya çalışın ama hava almasını önlememeye özen gösterin.

İlk yardım konularında herkesin bilinçli olması kaza veya ani gelen hastalık anında tehlikeye düşmüş kişi için büyük hayati önem taşımaktadır. Bilindiği üzere ani durumlarda zaman ve ilk müdahale çok önemlidir. Kaza anında bilinçli bir kişinin bulunması birçok kişinin hayatını kurtarabilir. Bu nedenle temel ilk yardım uygulamarını bilmek herkesin başlıca görevidir.

İlk Yardım Nedir?

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır.

İlk yardımcı kimdir?

İlk yardımın tanımında belirtilen amaç doğrultusunda, hasta/yaralıya tıbbi araç ve gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle, sağlık ekibi gelinceye kadar, ilaçsız uygulamaları yapan, konuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişiyi tanımlar.

İlk yardımın öncelikli amaçları nelerdir?

Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak,
Hasta/yaralının durumunun kötüleşmesini engellemek,
İyileştirmeyi kolaylaştırmak ilk yardımın öncelikli amaçlarıdır.

İlk Yardım Temel Uygulamaları

Koruma: Olay yerinde olası tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır.

1. Kazaya uğrayan araç mümkünse güvenli bir alana alınmalıdır.
2. Olay yeri görünebilir biçimde işaretlenmelidir.
3. Meraklı kişiler olay yerinden uzaklaştırılmalıdır.
4. Kazaya uğrayan aracın kontak anahtarı kapatılmalıdır.
5. Sigara içilmemelidir ve içilmesine izin verilmemelidir.
6. Gaz varlığı söz konusu ise; zehirlenmelerin önlenmesi için gerekli önlemler alınmalıdır.
7. Gaz tüpünün vanası kapatılmalıdır, ortam havalandırılmalıdır.
8. Kıvılcım oluşturacak ışıklandırma veya çağrı araçlarını kullanımına izin verilmemelidir.
9. Hasta/yaralılar yerlerinden kımıldatılmamalıdır.
10. Hasta/yaralılar yaşam bulguları yönünden değerlendirilmelidir.
11. Kanamalı durumlarda mutlaka Hepatit B, C, HIV/AİDS gibi hastalıklara karşı korunmak için eldiven giyilmelidir.

Bildirme: En hızlı şekilde gerekli yardım kuruluşlarına ( 112 )  haber verilmesidir.

112 arandığında kesin yer ve adres, kim, hangi numaradan arıyor, olayın tanımı, hasta ya da yaralı sayısı, durumu, nasıl bir yardım aldıkları açıklanmalıdır.

Kurtarma: Olay yerinde hasta yaralılara müdahale; hızlı ancak sakin ve bilinçli bir şekilde yapılmalıdır. Hasta/yaralının durumunun değerlendirilmesine bağlı olarak ilk yardım yapılmalıdır. Eğer ilk yardım bilinmiyorsa asla hasta/yaralıya dokunulmamalı ve kımıldatılmamalıdır.

İlk yardımcının müdahalede yapması gerekenler

1. Hasta/yaralının durumunu değerlendirmek
2. Hasta/yaralının korku ve endişelerini gidermek,
3. Hasta/yaralıya müdahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek,
4. Hasta/yaralının durumunun ağırlaşmasını engellemek için gerekli müdahalede bulunmak,
5. Kanama, kırık, çıkık ve burkulma vb. durumlarda yerinde müdahale etmek.
6. Hasta/yaralının yarasını görmesine izin vermemek,
7. Hasta/yaralıları hareket ettirmeden müdahale yapmak,
8. Hasta/yaralıların en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak (112),

Ancak herhangi bir tehlike yok ise hasta ya da yaralı yerinden kımıldatılmamalıdır.